“Voor deze functie heeft u een van de volgende opleidingen met succes afgerond.” Zomaar een voorbeeld dat ik vandaag tegen kwam.
Daarna een gesprek met Roos, een van mijn cliënten.
“Tsja, mijn schoolcarrière verliep niet zo soepel. Ik ben uiteindelijk in de administratieve wereld beland. Ik werk nu bij een grote onderwijsorganisatie. Iedereen is tevreden over wat ik doe. Ik krijg mooie beoordelingen. Maar eigenlijk wil ik iets anders gaan doen.”
Dit soort uitspraken hoor ik regelmatig aan mijn tafel. Ik ben met Roos op zoek gegaan naar het ‘andere’. Want door de jarenlange weg in de administratieve wereld wist zij wel dát ze iets anders wilde maar had ze niet scherp wát dat dan precies was. We hadden boeiende gesprekken, waarin zij ontdekte dat zij eigenlijk weinig doet met haar creativiteit. En met haar commerciële kant. Roos is iemand die van dynamiek houdt, van kansen creëren en over nieuwe mogelijkheden nadenken. Uit een KernTalentenanalyse bleek ook dat zij dit het liefst vanuit een organisatie doet. Zij wil zich verbonden voelen en met anderen samenwerken. Zelfstandig ondernemerschap past haar minder goed. Bijkomend voordeel is haar hoogbegaafdheid. Roos is analytisch zeer sterk. Ze legt heel snel verbanden. En ze maakt zich nieuwe kennis snel eigen.
En dan de realiteit.
Roos gaat vol energie op zoek. Via verschillende wegen vindt ze leuke vacatures. Regelmatig mag ze in gesprek. En daarbij blijkt keer op keer dat zij niet past in het plaatje dat de organisatie van de ideale kandidaat heeft. Steeds weer komt het gesprek op de opleiding die Roos heeft gedaan: die past niet in beeld van de vacante functie. En ondanks haar capaciteiten wordt ze afgewezen.
Waarom wordt aan het hebben van ‘de juiste papieren’ zoveel waarde gehecht? Ik snap dat je specifiek geschoold moet zijn om een injectie te mogen toedienen. Ook lijkt het me heel verstandig dat je sterkteberekeningen kunt maken als je aan de slag gaat als constructeur. De vraag is hoe en wanneer je deze kennis opdoet. Verwacht je als werkgever een specifieke opleiding van een sollicitant? Of kijk je naar persoonlijkheid, kennis, ervaring en potentie?
Juist bij hoogbegaafden is deze benadering heel relevant. We zien bij veel hoogbegaafden dat hun schooltijd niet vlekkeloos verloopt als gevolg van onderpresteren, niet begrepen worden, ‘anders denken’. Regelmatig kom ik (jong)volwassenen tegen die (uiteindelijk…) een opleiding hebben afgerond die onder hun cognitieve niveau ligt. Als iemand als Roos op een plek terecht komt waar zij tot ontwikkeling mag komen dan blijkt er ‘ineens’ veel meer in te zitten dan iedereen dacht. Het bedrijf plukt daar enorme vruchten van.
Dat blijkt ook uit de wegen die Roos en ik bewandeld hebben. We vonden een plek waar een werkgever in haar geloofde, haar potentie zag. Door haar gedrevenheid en vermogens heeft ze vanaf de eerste dag meerwaarde in het bedrijf. Tegelijk verdiept en verbreedt ze zich, op een manier die bij haar stijl van leren past. En ja, daar bleek uiteindelijk ook nog een ‘officieel papiertje’ aan verbonden te kunnen worden. Handig, en misschien wel noodzakelijk gezien de praktijk. Alleen zo jammer.
Ik zie veel mensen als Roos: veel potentie maar niet de juiste papieren. In veel bedrijven zie ik meer en meer aandacht voor ‘talentontwikkeling’. Mag er dan meteen een mindset bij waarin potentie een belangrijke plek heeft?
Ook verschenen op: https://stichtinghoogbegaafd.nl/2019/01/potentie-of-papieren/
